หากไปเที่ยว พิพิธภัณฑ์ศูนย์ถ่านหินลิกไนต์ศึกษา (เหมืองแม่เมาะ) เราจะได้พบกับ “น้องถ่านน้อย” และ “น้องบัวตอง” มาสคอตตัวน้อยที่จะพาเราท่องไปในโลกแห่งการเรียนรู้ ท่ามกลางส้นทางธรรมชาติที่แสนสดชื่น

เมื่อมาเยือน “ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ.แม่ออน” ก็จะได้พบกับ “น้องซันนี่” ตัวแทนแห่งแสงอาทิตย์ ซึ่งเป็นพลังสะอาดที่สำคัญในปัจจุบันและอนาคต

นี่คือความน่ารักสดใสจากมาสคอตของ กฟผ. ที่ทำหน้าที่ต้อนรับทุกคนอยู่ในศูนย์เรียนรู้ทั้ง 8 แห่งทั่วประเทศ และที่ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. แม่ออน ก็มีความพิเศษมากกว่านั้น ด้วยการออกแบบโลโก้ประจำศูนย์ ที่มีลักษณะเหมือนดวงอาทิตย์ที่กำลังแผ่รัศมี

ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. แม่ออน

ย้อนไปในปี 2536 การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ได้ทดลองติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์ เกิดเป็น “สถานีพลังงานแสงอาทิตย์สันกำแพง” อ.แม่ออน จ.เชียงใหม่. ถือเป็นสถานีแห่งแรกของภาคเหนือที่มีการเชื่อมระบบกับการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค

จากนั้นในปี 2562 ก็ได้เริ่มก่อสร้าง “ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ.แม่ออน” ขึ้น จนแล้วเสร็จเมื่อต้นปี 2564 โดยการออกแบบอาคารที่โดดเด่น ใครผ่านไปผ่านมาก็ต้องสะดุดตา

ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ.แม่ออน สร้างขึ้นภายใต้แนวคิดจุดประกายแห่งการเรียนรู้ “Light Up Your Life” ถ่ายทอดความรู้และนวัตกรรมด้านการผลิตไฟฟ้าแก่ประชาชนโดยทั่วไป ให้เข้าใจในภารกิจของ กฟผ. ที่นอกจากด้านการผลิตไฟฟ้าแล้ว ยังมุ่งมั่นส่งเสริมความรู้เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีและมีสุขอย่างยั่งยืน

ปัจจุบันศูนย์ฯ ยังคงเป็นสถานที่ทดลอง วิจัย และพัฒนาด้านพลังงาน รวมทั้งการนำความร้อนจากพลังงานแสงอาทิตย์มาใช้ให้เกิดประโยชน์ เช่น ตู้อบแห้งพลังแสงอาทิตย์ โรงอบแห้งขนาดใหญ่ เครื่องทำน้ำร้อนพลังงานแสงอาทิตย์ และเครื่องสกัดสารป้องกันและกำจัดศัตรูพืช เป็นต้น

4 โซนแห่งความสนุก

เมื่อเข้ามาในตัวอาคาร จะพบนิทรรศการภายในที่มีสีสันน่าติดตาม สามารถตอบโต้กับผู้เช้าชมได้หลายรูปแบบ เนื่องจากศูนย์แห่งนี้มีเป้าหมายในการเป็นศูนย์เรียนรู้ที่จะช่วย “กระตุกคิด กระตุ้นทำ” ให้ทุกคนได้ “สนุกรู้ คิดเล่น ทำจริง” จุดประกายความคิดสร้างสรรค์ในตัวเรา

ภายในศูนย์การเรียนรู้ แบ่งเป็น 4 โซน ได้แก่

โซน 1 “แสงสว่างสู่โลก” (Light Up the World) เรียนรู้การกำเนิดไฟฟ้าครั้งแรกของโลกจากจุดเริ่มต้นสู่การค้นพบไฟฟ้า สิ่งประดิษฐ์ นวัตกรรม และพัฒนาการของไฟฟ้าในปัจจุบัน

โซน 2 “ไฟฟ้าไทยสู่ความยั่งยืน” (Thai Electricity to Sustainability) จุดเริ่มต้นและการพัฒนาของกิจการไฟฟ้าในประเทศไทย สู่แนวคิด “นวัตกรรมไฟฟ้าเพื่อชีวิตที่ดีกว่า”

โซน 3 “นวัตกรรมเพื่อชีวิตที่ดีกว่า” (Innovation for a Better Life) เรียนรู้เรื่องราว การผลิตไฟฟ้าพลังงานรูปแบบต่าง ๆ ที่นำมาใช้ในการผลิตไฟฟ้า นวัตกรรมการผลิตไฟฟ้าในยุคปัจจุบัน จากทั่วโลก

โซน 4 “จุดประกายความคิดสร้างสรรค์” (Light Up Your Creativity) ต่อยอดความคิดสร้างสรรค์ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้และสร้างนวัตกรรมง่าย ๆ ด้วยตนเอง เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาชุมชนแม่ออน มุมนี้สามารถทำกิจกรรม DIY จากไอเดียของคนในชุมชนได้ด้วย

ร้านกาแฟคุณสายชล

ด้านหน้าศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. แม่ออน มีร้านกาแฟเล็ก ๆ ที่ตั้งอยู่ใกล้กับมาสคอตน้องซันนี่ นั่นคือ “ร้านกาแฟคุณสายชล” ซึ่งเป็นแบรนด์ร้านกาแฟของกฟผ.

คำว่า “สายชล” แปลว่า สายน้ำ โดยชื่อนี้มาจากน้อง ๆ กลุ่ม Young@Heart ซึ่งเป็นคนรุ่นใหม่ของ กฟผ. สะท้อนถึงการใช้น้ำจากเขื่อนในการผลิตพลังงานไฟฟ้า แต่คำว่า “คุณสายชล” ไม่ได้หมายถึงใครคนใดคนหนึ่ง แต่แสดงถึง “คุณค่าของสายน้ำ” นั่นเอง

ความเก๋ของร้านกาแฟแห่งนี้ คือ เมล็ดพันธุ์กาแฟ ซึ่งทาง กฟผ.ได้ส่งเสริมให้ชุมชนปลูก ทั้งจากชุมชนรอบเขื่อนศรีนครินทร์ จ.กาญจนบุรี และเขื่อนภูมิพล จ.ตาก นอกจากนั้นยังมีการผสมผสานวัตถุดิบจากท้องถิ่น รวมทั้งผลิตภัณฑ์จากชุมชนใน อ.แม่ออน เพื่อสร้างเอกลักษณ์ของตัวเอง

ความพิเศษของ “คุณสายชล” คือซิกเนเจอร์อย่าง “กาแฟคุณสายชล” ที่มีส่วนผสมของอัญชันที่คั้นกันสด ๆ “คุณสายชล แสงแดด” ที่มีส่วนผสมของกาแฟ นมสด และสตรอเบอรี่ นอกจากนั้นที่ร้านยังมีผลิตภัณฑ์ชุมชน เช่น แยมมะนาวและขิง ซึ่งนำมาผสมเป็นเครื่องดื่มได้ทั้งร้อน และแบบเย็นที่บวกความสดใสของอัญชันเข้าไปอีกชั้น บอกเลยเมนูนี้ ชื่นใจสุด ๆ

บ้านสวนมะยงชิด

หนึ่งในสวนสวยแถบแม่ออนอยู่ที่ “บ้านสวนมะยงชิด” เป็นทั้งสวยนผลไม้หลากหลายชนิด และร้านอาหาร แม้ว่าจะไม่ได้อยู่ในหน้ามะยงชิด ก็มีเมนูอย่าง “น้ำมะยงชิด” และ “กาแฟมะยงชิด”ให้ลิ้มลอง

ในร้านยังมีเสิร์ฟอาหารอีกหลากหลายรายการ ภายใต้บรรยากาศร่มรื่น มองเห็นวิวภูเขา วันนี้ได้ลองเมนูเด็ดจากวัตถุดิบท้องถิ่นอย่าง “แกงตูน” ซึ่งมีลักษณะของปลาต้มกับคูนและเครื่องสมุนไพรหอม ๆ “ตูน” หรือ “คูน” เป็นพืชตระกูลบอนที่กินได้ ปลูกง่ายตามบ้านเรือนทั่วไป เมนูนี้รสชาติเบา ๆ กลมกล่อม ได้สัมผัสหนุบหนับจากคูน นอกจากนั้นยังมีเมนูเมี่ยงปลาสมุนไพร ไข่ตุ๋นหม้อไฟ น้ำพริกอ่อง ฯลฯ

ม่อนกุเวร

ขับรถไปอีกไม่เกิน 15 นาที ก็มาถึง “ม่อนกุเวร” แหล่งท่องเที่ยวตามศรัทธาที่สายมูชื่นชอบ สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2562 ภายใต้การดูแลของมูลนิธิท้าวเวสสุวรรณจันทโชติ โดยมีจุดประสงค์เพื่อเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมและแสดงความสำนึกในพระคุณแผ่นดิน

เมื่อเข้ามาแล้วจะพบกับธรรมสถานอันงดงามท่ามกลางธรรมชาติ ท่ามกลางบรรยากาศในหมู่บ้านเมืองเหนือ ที่ชื่นชอบมากคือความเงียบสงบ มี “องค์ท้าวเวสสุวรรณ” ประดิษฐานอยู่ ผู้คนนิยมมากราบไหว้ขอพร โดยเฉพาะเรื่องโชคลาภและการเงิน

ภายในยังมีสิ่งที่น่าสนใจอีกหลายอย่าง อาทิ องค์ปู่พญานาค บริเวณด้านในสุดของม่อนกุเวร บริเวณนี้มีความร่มรื่นเย็นสบาย เหมาะแก่การนั่งสมาธิและภาวนา

บริเวณด้านหน้าจะมีร้านกาแฟชื่อ “Café Amulet” บรรยากาศเก๋ไก๋เหมือนหมู่บ้านในญี่ปุ่น ภายในม่อนกุเวรมีลำธารไหลผ่าน มีร้านก๋วยเตี๋ยวเล็ก ๆ ให้นั่งกินชิล ๆ

ด้วยบรรยากาศที่เงียบสงบ และการจัดการที่เป็นระเบียบเรียบร้อย นี่เป็นอีกจุดแวะเที่ยวที่น่าสนใจมากเมื่อมาเยือนแม่ออน

น้ำพุร้อนสันกำแพง

อีกจุดที่ไม่ไกลจากกันมากคือ “น้ำพุร้อนสันกำแพง” แหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับความนิยมมากในช่วงหน้าหนาว แต่ในวันที่แดดจ้า ก็ได้บรรยากาศไปอีกแบบ และผู้คนก็ไม่พลุกพล่านมากด้วย

ลักษณะของน้ำพุร้อนสันกำแพงเป็นแบบไกเซอร์ คือ เกิดจากน้ำใต้ดินที่ได้รับความร้อนจากหินเหลวความร้อนสูงส่งผ่านหินเนื้อแน่นมายังน้ำ ทำให้น้ำร้อนมากขึ้นเรื่อย ๆ จนหาทางแทรกตามรอยแตกร้าวของหินและดันตัวขึ้นมายังดินกลายมาเป็นน้ำพุร้อน

ความสูงของการพวยพุ่งของน้ำพุร้อนจะขึ้นอยู่กับอุณหภูมิ ซึ่งน้ำพุร้อนสันกำแพงที่พุ่งออกมาจากชั้นใต้ดินมีอุณหภูมิสูงกว่า 100 องศาเซลเซียส และมีความสูงถึง 15 เมตร

นักท่องเที่ยวนิยมมานั่งแช่เท้าผ่อนคลายความเมื่อยล้า บ้างก็ซื้อไข่ไก่ไปต้มในบ่อน้ำพุร้อน นอกจากนี้ยังมีบริการห้องอาบน้ำแร่ บ่อแช่เท้า บ้านพักและสถานที่กางเต็นท์ รวมทั้งร้านอาหารไว้รองรับนักท่องเที่ยว (มีค่าเข้าชมและค่าใช้จ่ายสำหรับกิจกรรม)

ศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. แม่ออน อ.แม่ออน จ.เชียงใหม่

โทร. 053-037088

ขอขอบคุณ

กิจกรรม ศึกษาดูงานในพื้นที่การเรียนรู้ กฟผ.ภาคเหนือ โดยได้รับเกียรติจาก นายอนวัช พรหมคชสุต หัวหน้ากองปฏิบัติการศูนย์การเรียนรู้ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ให้การต้อนรับ อาจารย์กฤติเดช ทองเพิ่ม ผู้ช่วยประธานสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย พร้อมด้วยเครือข่ายสื่อสารด้านการท่องเที่ยว และอินฟลูเอนเซอร์ โดยมี นางจันทร์ทิพย์ ไพเพอร์ หัวหน้าแผนกปฏิบัติการศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. และ นายสุรศักดิ์ ลิ้มสุวรรณ หัวหน้ากองบริการกลางเหมืองแม่เมาะ กฟผ.แม่เมาะ ร่วมนำชมสถานที่ ณ พิพิธภัณฑ์ศูนย์ถ่านหินลิกไนต์ศึกษา (เหมืองแม่เมาะ) เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว อ.แม่เมาะ จ.ลำปาง และศูนย์การเรียนรู้ กฟผ. แม่ออน อ.แม่ออน จ.เชียงใหม่ เมื่อวันที่ 21 – 22 พฤษภาคม 2568