โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุสูญเสียความคล่องตัว และลดคุณภาพชีวิตอย่างค่อยเป็นค่อยไป โรงพยาบาล เอส สไปน์ แอนด์ จอยท์ ได้นำเสนอข้อมูลเชิงการแพทย์และแนวทางการรักษาที่ชัดเจน เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยและครอบครัวตัดสินใจได้มั่นใจมากขึ้นเมื่อเผชิญกับคำถามที่ว่า “ควรผ่าเข่าครึ่งข้อ (UKA) หรือผ่าเข่าเต็มข้อ (TKA) ดี?”

ทำไมการวินิจฉัยต้องแม่นยำก่อนตัดสินใจผ่าตัด

รศ.นพ. จำรูญเกียรติ ลีลเศรษฐพร แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกและข้อ โรงพยาบาล เอส สไปน์ แอนด์ จอยท์ ระบุว่า การตัดสินใจผ่าตัดไม่ควรขึ้นกับภาพเอกซเรย์เพียงอย่างเดียว แต่ต้องประเมินร่วมกับปัจจัยอื่น ๆ เช่น แนวขา (ขาโก่ง/ขาแอ่น) สภาพเอ็นรอบข้อ ลักษณะการใช้ชีวิต และโรคประจำตัวของผู้ป่วย เพราะแม้ข้อจะเสื่อมแต่หากผู้ป่วยยังใช้ชีวิตได้ดีหรือมีข้อจำกัดทางการแพทย์ อาจไม่ต้องผ่าตัดทันที ในทางกลับกัน ผู้ที่ปวดมาก เดินลำบาก หรือมีแนวขาผิดรูปชัดเจน การผ่าตัดอาจช่วยคืนคุณภาพชีวิตได้อย่างชัดเจน

ระดับความเสื่อมและแนวทางการรักษาโดยสังเขป

• ระดับ 1-2: อาการไม่รุนแรง แนะนำการรักษาแบบอนุรักษ์ เช่น กายภาพบำบัด การฉีดหล่อลื่น หรือ PRP
• ระดับ 3-4: ผิวข้อสึกมาก รบกวนการเดินหรือการใช้ชีวิตประจำวัน ควรพิจารณาการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่า

เมื่อมาถึงจุดที่ต้องพิจารณาผ่าตัด แพทย์จะวินิจฉัยว่า “ผ่าเข่าครึ่งข้อ (UKA)” หรือ “ผ่าเข่าเต็มข้อ (TKA)” เหมาะสมกว่า โดยอาศัยการตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด

เปรียบเทียบสั้น ๆ – UKA vs TKA

UKA (Unicompartmental Knee Arthroplasty) — ผ่าเข่าครึ่งข้อ

• แนวคิด: เปลี่ยนเฉพาะส่วนที่เสื่อม เก็บโครงสร้างดีไว้ให้มากที่สุด (การผ่าตัดแบบอนุรักษ์ข้อ)
• เหมาะกับ: ผู้ที่เสื่อมเฉพาะด้านเดียว เอ็นไขว้หน้ายังแข็งแรง ต้องการความคล่องตัว เช่น ขึ้น–ลงบันได คุกเข่า นั่งพับเพียบ
• ข้อดี: แผลเล็ก เจ็บน้อย ฟื้นตัวเร็ว ข้อเคลื่อนไหวใกล้เคียงธรรมชาติ เสียเนื้อกระดูกน้อย
• ข้อควรระวัง: ต้องการการวินิจฉัยที่แม่นยำ — การเลือกผู้ป่วยผิดอาจลดประสิทธิผล

TKA (Total Knee Arthroplasty) – ผ่าเข่าเต็มข้อ

• แนวคิด: เปลี่ยนข้อเข่าทั้งหมด เหมาะกับความเสื่อมหลายด้านหรือแนวขาผิดรูปชัดเจน
• เหมาะกับ: ข้อเสื่อมขั้นรุนแรง แนวขาผิดรูปมากกว่า 15–20 องศา หรือผู้มีอาการปวดเรื้อรังจนกระทบการเดิน
• ข้อดี: แก้แนวขาโก่ง/ขาแอ่น ลดอาการปวดระยะยาว และให้ความทนทานหลายสิบปี

หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด – เพิ่มความแม่นยำ ยกระดับผลลัพธ์

โรงพยาบาล เอส สไปน์ แอนด์ จอยท์ นำเทคโนโลยี Robotic-Assisted Surgery มาใช้ทั้งใน UKA และ TKA เพื่อเพิ่มความแม่นยำของการผ่าตัด จุดเด่นของเทคโนโลยีนี้คือ:

• ลดความคลาดเคลื่อนในการวางตำแหน่งข้อเทียมให้น้อยที่สุด
• ประเมินความตึงของเอ็นแบบเรียลไทม์ ทำให้การจัดแนวข้อเหมาะสมกับสรีระผู้ป่วย
• ช่วยให้การเคลื่อนไหวหลังผ่าตัดลื่นขึ้น และผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วขึ้น

รศ.นพ.จำรูญเกียรติกล่าวเสริมว่า “เทคโนโลยีและการวินิจฉัยที่ถูกต้องคือหัวใจของผลลัพธ์ที่ดี – ไม่ใช่เพียงการ ‘ผ่า’ แต่คือการคืนคุณภาพชีวิตให้ผู้ป่วยอย่างปลอดภัย”

ผู้สูงอายุผ่าได้ ถ้าร่างกายพร้อม

แม้อายุเป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ไม่ใช่อุปสรรคที่แท้จริง หากผู้ป่วยสูงอายุมีสุขภาพโดยรวมที่ดีและผ่านการประเมินความเสี่ยง แพทย์สามารถวางแผนการผ่าตัดและการฟื้นฟูให้ปลอดภัยและได้ผลดี

หากคุณหรือคนที่คุณรักมีอาการปวดเข่า เดินลำบาก หรือสงสัยว่าเริ่มมีข้อเข่าเสื่อม กรุณานัดหมายเพื่อรับการประเมินจากแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกและข้อของ โรงพยาบาล เอส สไปน์ แอนด์ จอยท์ เพื่อรับคำแนะนำการรักษาเฉพาะบุคคล

โรงพยาบาลเอส สไปน์ แอนด์ จอยท์ โรงพยาบาลเฉพาะทางด้านกระดูกสันหลังและข้อ ปรึกษา โทร. 02-034-0808